Մաթեմատիկա | Ժասմին Գրիգորյան

Խառը թիվը (խառը կոտորակը) կազմված է ամբողջ մասից և կոտորակային մասից:

Օրինակ՝ 3-1/2

Խառը թվերը ստացվում են անկանոն կոտորակներից:

Անջատենք 19/7 անկանոն կոտորակի ամբողջ մասը:

19-ը բաժանենք 7-ի: Թերի քանորդը կլինի 2-ը, իսկ մնացորդը՝ 5-ը:

Ուրեմն՝ 19/7=2 5/7

Ինչպես ենք խառը թվից ստանում անկանոն կոտորակ

Պետք է խառը թվի (կոտորակի) հայտարարը բազմապատկել խառը թվի ամբողջ մասով գումարում ենք համարիչը , ստացվածը գրում ենք համարիչում իսկ հայտարարը անփոփող է :

Օրինակ՝

4 3/7 = 31/7

4×7+3= 31

3+1/2

3 1/2 — 2 1/3

Խառը թվերի հանում 2 (երբ առաջին խառը թվի կոտորակային մասը փոքր է 2 խառը թվի կոտորակային մասից )

Խառը կոտորակների հանմամ դեպքում 1 ը , պետք է համեմատել խառը կոտորակային մասերը :Ապա 1 կոտորակի ամբողջ մասից մի ամբողջ տալիս ենք 1 խառը կոտորակի կոտորակայրին մասի (10+1+1/4 ) ապա , (1+1/4) արագ գործողությւոն կատարելու համար , հայտարարին գումարել համարիչ հայտարարը թողնել նույնը (1+1/4=5/4)

Օրինակ .՝

11 5/4 — 5 2/3 = 10+1 + 1/4 =10 5/4

5/4 2/3

4 3

5×3=15

4×2=8

1.Հայկազը ծաղկի սերմերը շարքով տնկեց իրարից 3 մատնաչափ հեռու։ Շարքն ունեցավ 18 մատնաչափ երկարություն։ Քանի՞ սերմ տնկեց Հայկազը

Լուծում

18:3=6

Պատ.՝ 6 սերմ

2.Արամը մտավ սենյակ և տեսավ, որ սեղանին 47 կոնֆետ կա։ Նա 19 կոնֆետը լցրեց գրպանը, իսկ մնացած կոնֆետները հավասար բաժանեց իր և եղբոր միջև։ Քանի՞ կոնֆետ ունեցավ Արամը։

Լուծում

47-19=28

28:2=14

Պատ . ՝ 14 կոնֆետ

3. Սյունեն և Արփին ծաղիկներ էին տնկում։ Սյունեն 9 տնկի տվեց Արփիին։ Արփիի մոտ եղավ 15 տնկի, Սյունեի մոտ՝ 18: Սկզբում Սյունեն քանի՞ տնկի ուներ։

Լուծում

15-9= 6

18+9=27

Պատ. ՝ 27 տնկի

4. Անիի ձեռքին կար չորս տուփ։ Ամեն տուփի մեջ կար կակաչի չորս սոխուկ։ Անին տուփերից մեկի բոլոր սոխուկները տնկեց։ Քանի՞ սոխուկ մնաց Անիի մոտ

Լուծում

4×4=16

16-4=12

Պատ. ՝ 12 սոխուկ

5. Սովողները 38 գազար տարան ագարակ։ 17 գազարով կերակրեցին ձիերին, մնացածը երեքական տեղավորեցին տոպրակների մեջ։ Քանի՞ տոպրակ օգտագործվեց։

Լուծում

38-17=21

21:3=7

Պատ. ՝ 7

6. Արևելյան դպրոց պարտեզում կա 8 հեծանիվ։ Դրանցից մի քանիսը երկու անիվ ունեն,իսկ մյուսները երեք անիվ ունեն։ Բոլոր հեծանիվները միասին ունեն 21 անիվ։ Երեք անիվ ունեցող քանի՞ հեծանիվ կա Արևելյան դպրոց պարտեզում։

Լուծում

8×2=16 21-16=5

8-5=3

3×2+5×3=6+15=21

Պատ. ՝ 5

7.Երկու սկյուռ ձմեռվա պաշար էին հավաքում։ Առաջին օրը Միկին բերեց 12 ընկույզ, իսկ նրա քույր Մինին բերեց 5-ով պակաս։ Մյուս օրը Միկին բերեց 14 ընկույզ, իսկ Մինին 4-ով պակաս բերեց: Երկու օրում սկյուռները Քանի՞ ընկույզ հավաքեցին։

Լուծում

12-5=7 12 + 7= 19

14-4=10 14+10=24

19+24=43

Պատ. ՝ 43 ընկույզ

8. Մատիտները կարող ենք դասավորել մեծ կամ փոքր տուփերում։ Հայտնի է, որ 6 հատ փոքր տուփում եղած մատիտները կարող ենք դասավորել 4 մեծ տուփում։ Քանի՞ մեծ տուփ է հարկավոր 9 փոքր տուփերում եղած մատիտները դասավորելու համար։

6 = 4 3=2

9=6+3

4+2=6

Պատ. ՝ 6

9. Ունենք կարմիր և դեղին գնդիկներ։ Շարքով դրեցին մեկ կարմիր, հետո երկու դեղին գնդիկ։ Հետո երեք հատ կարմիր և չորս հատ դեղին։Հաջորդը հինգ հատ կարմիր և վեց հատ դեղին։ Ի՞նչ գույն կունենա տասնութերորդ գնդիկը։

18 գնդիկը դեղին էր:

10. Կովը ունի չորս պտուկ ։ Ամեն օր տատը կթում է երեք պտուկը, իսկ չորրորդի կաթը թողնում է հորթուկին։ Տատը ամեն օր կթում է մեկ դույլ կաթ։ Հորթուկը քանի՞ օրում կխմի մեկ դույլ կաթ։

3 օրում